Estonya ve Skype

29 Ağustos 2003 tarihinde Estonya, İsveç ve Danimarka’dan toplamda 6 kişi Estonya’nın başkenti Tallinn’de yeni bir ürün ortaya çıkardı. Yayınlandığı ilk günde 10,000’den fazla kişi tarafından indirildi. Birkaç ay sonra bir milyon kullanıcısı vardı. 10 yıl sonra ise artık dünya çapında 300 milyon kadar insan arasında iletişim sağlamak için kullanılıyordu. Bu ürünün adı Skype idi.

Ürünün ilk adı Skyper idi. İsmini Sky Peer-to-Peer’den alan ürünün ismi daha sonra bu isimdeki domainlerin önceden alınmış olması sebebiyle Skype’a evrildi.

Skype projesini başlatma konusunda asıl girişimler iki İskandinav girişimci olan Danimarkalı Janus Friis ve İsveçli Niklas Zennström’den gelmiş olsa da yazılım 3 Estonyalı yazılımcı tarafından yazıldı.

Bu üç yazılımcı, henüz Estonya 1991’deki bağımsızlığını edinmediği zamanlarda daha Dijital Çağ ile ilgilenmekteydiler. 80’lerin sonlarında bilgisayar oyunları yaratmaya başladılar ve 1989 senesinde bir İsveçli tarafından 5,000$ karşılığında satın alınan oyunları ile yurtdışına oyunları satılan ilk Estonyalılar oldular.
Takımdaki dördüncü Estonyalı olan Toivo Annus ise ilk Skype ofisinin idaresinde kilit rol üstlendi. Aynı zamanında network ekibinin mühendisliği de kendisinin göreviydi.

Milenyum ile birlikte bu takım bir araya geldi ve yeteneklerini İsveçli telekomünikasyon şirketi Tele2 için kullanmaya başladılar. MP3 müzik dosyaları ve diğer dosyalar için kullanılan paylaşım yazılımı olan Kazaa uygulamasını geliştirdiler. Kazaa, 2003 senesinin en çok indirilen yazılımı oldu. Ancak, daha sonra müzik sahiplerinin açtıkları davalar sebebiyle satıldı.

Bu talihsiz tecrübenin ardından geçen uykusuz gecelerde bu gençler yepyeni bir fikir ortaya çıkardılar. Kazaa için kullandıkları teknolojiyi bir “internet telefonu” oluşturmak için kullanabilirlerdi. Ve Skype’ın doğuşu böyle başladı. Bu teknoloji insanların bir webcam, mikrofon ve internet bağlantısı aracılığı ile birbirleriyle iletişime geçmelerini sağlayacaktı.

Kullanıcı dostu arayüzü ile Skype bir gecede başarıyı yakaladı ve hızlı bir şekilde gelişti. Aslen Lüksemburg’da kayıtlı olan ve pazarlama ofisi Londra’da bulunan Skype’ın ana ofisi Estonya’nın başkenti Tallinn’dedir. Bu durum, tamamen küresel ve çok uluslu bir start-up’ın ilk defa kurulması demekti ve Estonya’nın start-up ekosistemi için çok büyük bir rolü vardı.

Öyle yada böyle Estonya’daki start-uplar hakkında konuşulduğunda konu öyle yada böyle bir şekilde Skype’a geliyor. Skype’ın ilk çalışanlarından ve şimdilerde kendi start-up’ı olan TransferWise’ı işleten Taavet Hinrikus şöyle konuşuyor: “Tallinn’de Skype’ı kurup geliştirerek nasıl küresel bir ürün oluşturulacağına ve küçük yerlerde büyük şeylerin üretilebileceğine dair fikir edinmiş olduk.”

Küresel hedefleri olan bu yeni start-up yeni fikirler için yol açmış oldu. Estonyalı teknoloji yatırımcıları için “biz de başarabiliriz” felsefesinin oluşmasına yardımcı oldu. Skype Estonya’nın başı olan Sten Tamkivi, “Küçük olmak aslında bir avantajdır; insan gücündense yaratıcı, etkili ve yenilikçi çözümlere odaklanırsınız” diyor. Küçük olmanın bir dezavantaj olmadığını, yalnızca ürünleri en baştan ihraç etmeyi planlamanız gerektiğini ve kendinize “bu büyük dünyaya nasıl bir katkım olabilir?” sorusunu sormanız gerektiğini de ekliyor. Sten, ayrıca çarpıcı bir cümle daha kuruyor: “Tallinn’de oturup işlerini yapan Skype mühendislerinin şu an dünya üzerindeki etkisine bakın!”

Skype aynı zamanda birçok Estonyalı programcı ve yazılım geliştiricisine de hisse sağladı. Bunun anlamı, Skype 2005’te 2.5 milyar Dolar karşılığında eBay’e satıldığında birçoğu kendi işini başlatmak için sermaye edinmiş oldu. Sten Tamkivi’nin belirttiğine göre Skype geçmişi olan toplam 36 kişi kendi işini kurdu. Diğerleri ise farklı start-uplarda uzmanlaştıkları alanları kullanmayı tercih etti. Sten’in kendisi Kaliforniya’daki risk yatırımı şirketi Andreessen Horowitz’e katıldı. Jaan Tallinn ise kişisel medikal araştırma şirketi MetaMed’in kurucularından biri oldu.

Skype, Estonya’yı yurtdışında tanıtmak ile sorumlu olanlar için de harika bir fırsat oldu. Estonya dendiğinde akla gelen en önemli küresel marka Skype’tır. Şimdilerde yazılım devi Microsoft bünyesinde olsa da hala Tallinn’de neredeyse 500 çalışanı vardır.

Skype kısaca bu küçük Kuzey Avrupa ülkesinde daha sonra ortaya çıkabilecek yeni “Skype”ların önünü açmış oldu. İronik bir şekilde, Skype’ın onuncu yıl dönümünü kutladığı gün eski çalışanlarından bir kaçı Fleep adı verilen, küçük işletmeler için yeni bir İOS sohbet uygulaması geliştirdiler. Bu program, Skype saha operasyonlarından sorumlu eski yöneticisi Henn Ruukel ve Skype’ın eski mühendisleri Jaan Tallinn ile Priit Kasesalu’nun 345,000 Dolarlık yatırımları ile oluşturuldu.